فیلترهای لنز شیشه های شفاف یا نیمه شفاف یا قطعه های ژلاتینی هستند که جلوی لنز نصب می شوند. آنها از لنز دوربین محافظت می کنند، علاوه بر آن خصوصیات نور عبوری را تغییر داده و یا افکت های ویژه و رنگ های خاص به عکس می دهند. آنها دو نوع اساسی دارند: فیلتر های پیچی – فیلتر های کشویی.
فیلترهای پیچی
فیلترهای پیچی مستقیما بر سر لنز قرار می گیرند و روی لنز پیچیده می شوند. هر فیلتر پیچی یک قطر خاص دارد پس برای لنز های مختلفی (که قطر آنها متفاوت باشد) که دارید، به فیلتر های مختلفی نیاز خواهید داشت. فیلترهای پیچی ایده آل هستند و تعویض فیلترهای پولاریزه و UV را راحت می کنند.
فیلترهای کشویی
برای استفاده از فیلترهای کشویی، یک نگه دارنده فیلتر بر روی لنز نصب می شود و فیلتر ها داخل نگه دارنده گذاشته می شوند. نگه دارنده ها معمولا حلقه های قابل تعویض دارند پس برای استفاده روی لنزهایی با قطر متفاوت مناسب خواهند بود. نگه دارنده ها معمولا سه یا چهار شیار دارند که شما بتوانید بیشتر از یک فیلتر روی آن ها قرار دهید. مزیت فیلتر های کشویی این است که شما می توانید فیلتر های مناسب را به سرعت کم یا زیاد کنید و فیلتر های بزرگتر روی لنز های کوچکتر نیز به راحتی قرار می گیرند.
فیلتر UV
فیلترهای فرابنفش، فیلتر های شفافی هستند که عبور نور فرابنفش را سد می کنند تا حالت مه گونه ای که در برخی عکاسی های طول روز ایجاد می شود را کاهش دهند. فیلتر های UV بر روی نور مرئی عبوری تاثیری نخواهند داشت پس بهترین محافظ لنز شما هستند و روی نوردهی (اکسپوژر) تاثیر نمی گذارند. برخی فیلتر های UV قوی در از بین بردن حالت مه گونه جو و کاهش دادن حاشیه های بنفشی که در برخی عکس ها به وجود می آید بسیار موثر هستند. حاشیه ی بنفش (purple fringing) یک شبح بنفش رنگ است که گاهی روی لبه های سوژه ای که در فوکوس نیست خواهید دید.
فیلتر پولاریزه
فیلتر پولاریزه (پولارایزر) می تواند روشنایی بیش از حد آسمان را تاریک کند تا تضاد بین آسمان و ابرها نمایان تر شود. مانند فیلتر UV، فیلتر پولارایزر حالت مه گونه را کاهش می دهد، همچنین نور بازتابی خورشید را نیز کاهش خواهد داد. عمومی ترین کارکرد این فیلتر حذف بازتاب نور از آب و شیشه است. وقتی فیلتر به درستی زاویه دار یا چرخانده شود، مانع بازتاب نور از یک پنجره شیشه ای یا آب خواهد شد. به صورت عملی تجربه کنید تا مطمئن شوید. دو نوع از این فیلتر وجود دارد: خطی و دایره ای.
استفاده از فیلتر پولاریزه در عکس های آخر هفته
زمانی که شما در سفر هستید حتماً وسایل عکاسی خود مانند دوربین، سه پایه و کیف آن را همراه دارید اما چیزی که باید حتماً به همراه داشته باشید یک فیلتر پولاریزه (polarising filter) است. این فیلتر جای کمی را اشغال می کند ولی می تواند تاثیر زیادی در عکس های تعطیلات آخر هفته و سفر های شما داشته باشد.
این فیلتر در جلوی لنز دوربین شما با حلقه گردان خود پیچ می شود و هنگامی که مشغول بستن آن روی دوربین خود هستید می توانید اثر آن را از طریق چشمی و یا نمایشگر دوربین ببینید. ما نمی خواهیم در اینجا وارد مسائل تخصصی در مورد نحوه عملکرد آن شویم اما همین قدر بدانید که با استفاده از این فیلتر، می توان بازتاب سطوحی که دارای بازتاب هستند (مانند آب، سطوح شیشه ای و سطوح صاف آهنی) را کم کرده و به طبیعی شدن عکس ها کمک کرد.
ما همیشه بازتاب را مانند آینه واضح نمی بینیم. گاهی از اوقات این بازتاب می تواند به صورت درخشش زیاد از یک سطح صاف و براق باشد. فیلتر پولاریزه باعث کم کردن این نور بازتاب شونده از سطح می گردد. به عنوان مثال اگر از درختان عکس بگیرید در این صورت سبز پررنگ برگ ها به سبز کم رنگ تبدیل خواهد شد. پس از یک فیلتر قطبی استفاده کنید تا این رنگ سبز بازتابی کم شده و رنگ طبیعی برگ ها خود را نشان دهد.
این مطلب همچنین در مورد پوست و خز حیوانات صادق است. بازتاب نور از پوست آن ها کم شده و رنگ طبیعی در عکس ثبت می گردد. شما برای این که تاثیر فیلتر پولاریزه را ببینید مجبور نیستید که آن را روی لنز دوربین امتحان کنید. برای این کار آن را جلوی چشم خود گرفته و اطراف را نگاه کنید. سپس حلقه دور آن را بچرخانید. اگر تغییری مشاهده کردید می توانید آن را روی دوربین ببندید. پیشنهاد می شود تا در صحنه های روشن فیلتر را روی دوربین داشته باشید.
در صورتی که بخواهید بازتاب ها را در عکس داشته باشید (مانند بازتاب یک صحنه لنگرگاه در آب ساکن) در این صورت فیلتر را در مینیمم حالت تاثیر خود قرار دهید. در صورتی که بخواهید ماهی درون آب را در این صحنه مشاهده کنید مقدار این فیلتر را روی مقدار ماکسیمم قرار دهید. وقتی نمی خواهید بازتاب از سطوح در عکس های شما دیده شود (زمانی که از فیلتر استفاده می کنید) در این صورت بهترین زاویه دوربین با سطح مربوطه باید ۳۵ درجه باشد.
همچنین فیلتر قطبی باعث عمیق تر شدن آبی آسمان می شود. با استفاده از ماکسیمم مقدار فیلتر پولاریزه می توان رنگ آبی آسمان را به آبی پررنگ تبدیل کرد. عکاس های شاغل در آژانس های مسافرتی از این روش جهت جذاب تر کردن عکس های خود در بروشورهای تبلیغاتی استفاده می کنند.
هنگام استفاده از لنز های عریض تر از ۲۸ میلی متر دقت کنید، زیرا نه تنها در هنگام استفاده از لنز های عریض، فیلتر پولاریزه در گوشه های تصویر خود را نشان می دهد بلکه نتیجه نیز مطلوب نخواهد بود، چون فقط بخشی از آسمان در عکس به صورت کامل پولاریزه خواهد شد. با استفاده از فیلتر پولاریزه، همه رنگ ها در عکس شما زنده به نظر خواهند رسید پس در روزهای تعطیل حتماً این فیلتر را به همراه داشته باشید.
فیلتر تعادل رنگ
همان طور که می دانید نور مرئی از طیفی از رنگ ها تشکیل شده است. اما در عکاسی مجبورید که تعادل رنگ سفید (white balance) دوربین را یا برای ثبت صحیح رنگ آبی نور روز یا نارنجی متمایل به قرمز نور تنگستن تنظیم کنید (یا موارد دیگر مثل نور فلورسنت). فیلتر های تعادل رنگ برای تصحیح رنگ نوری که در عکس متفاوت ثبت می شود به کار می آیند ( به طور مثال نور روز سردتر است و به نظر آبی می رسد در حالی که نور لامپ تنگستن گرمتر است و نارنجی مایل به قرمز به نظر می رسد). فیلتر ۸۵B (گرم کننده/نارنجی) و ۸۰A (فیلتر سرد کننده/ آبی) دو فیلتر استاندارد برای تصحیح رنگ نور (که در عکس ثبت می شود) هستند. فیلتر ۸۵B شما را قادر می سازد تا در نور روز در حالی که تعادل رنگ سفید دوربین روی تنگستن تنظیم شده است، عکاسی کنید. بدون این فیلتر عکس شما یک قالب کلی آبی رنگ خواهد داشت. فیلتر ۸۰A شما را قادر می سازد تا زیر نور تنگستن با تعادل رنگ سفید که روی نور روز تنظیم شده عکاسی کنید. بدون این فیلتر، عکس شما به طور غیر عادی گرم/نارنجی مایل به قرمز خواهد بود. این روزها اینگونه فیلتر ها از رونق افتاده اند چراکه اصلاح رنگ عکس به راحتی با نرم افزارهای پردازش تصویر مثل فوتوشاپ قابل انجام است. برخی عکاسان برای ایجاد جلوه های هنری از این فیلتر ها استفاده می کنند.
فیلتر کاهنده نور
فیلتر کاهنده نور (ND) نور ورودی به لنز را به طور یکنواختی کاهش می دهد. فیلتر ND در مواقعی که تضاد بین سایه ها و هایلایت ها آنقدر زیاد است که کیفیت عکس کاهش میابد، کاربرد دارد. همچنین این فیلتر شما را قادر می سازد تا یک ماتی حرکت (motion blur) بیشتر و همچنین جزئیات عکس زیاد تری ثبت کنید. یعنی به شما این امکان را می دهد تا سرعت شاتر های کمتر یا گشودگی دیافراگم بیشتری انتخاب کنید. متغیری در این فیلتر وجود داشته که ND تدریجی نام دارد. این متغیر کاهش نور ورودی را به صورت تدریجی از ۰ تا ۱۰۰ درصد در طول فیلتر تغییر می دهد. این فیلتر برای عکسبرداری از منظره ها و دریا پیشنهاد می شود چرا که می توانید روشنایی آسمان را در حالی که روشنایی زمین یا دریا را تقریبا بدون تغییر نگه می دارید، کاهش دهید.
فیلتر مات کننده ملایم
فیلتر مات کننده ملایم (SF) شارپ بودن یا وضوح عکس را کاهش می دهد اما نه اینقدر زیاد که قابل توجه باشد. این فیلتر ها برای عکاسی کلوزآپ از چهره مردم مناسب است. به کمک اندکی پخش کنندگی، قسمت هایی از پوست با شرایط نامناسب با قسمت های سالم پوست ترکیب می شود که در کل پوست را بهتر نشان خواهد داد. به خاطر داشته باشید که از این فیلتر برای عکاسی منظره و آثار تاریخی نیز می توانید استفاده کنید.
فیلتر هایی برای عکاسی سیاه و سفید
فیلترهای خاصی برای عکاسی سیاه و سفید وجود دارند که یک طیف خاص از نور مرئی را سد می کنند که در نتیجه نمای تک رنگ عکس بهبود میابد. فیلتر های قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی برای عکاسی سیاه و سفید موجودند. برای مثال، فیلتر قرمز ۲۵، نور قرمز را سد می کند و نور آبی را افزایش می دهد که به شما آسمانی عمیق می دهد. شاید یک آسمان شوم! فیلتر سبز آسمان را تاریک می کند و شاخه و برگ های سبز را روشن تر می کند تا نسبت به آسمان نمایان تر شوند (مناسب برای عکاسی از درخت). یک ایده خوب این است که این فیلتر ها را به همراه تنظیم سیاه و سفید دوربین (B&W setting) امتحان کنید تا اینکه در حالت رنگی عکس بگیرید و بعدا در نرم افزار ویرایش تصویر آن را به سیاه و سفید تبدیل کنید.
نکات عکاسی مادون قرمز
عکاسی مادون قرمز ممکن است برای هر کسی مطلوب نباشد اما حالا که کم کم وارد فصل گرما می شویم بهترین وقت برای آشنایی با این هنر است. در این مطلب لنزک شما را با دنیای عکاسی مادون قرمز آشنا خواهیم کرد.
اساسا عکاسی مادون قرمز چیزی را می بیند که چشمان انسان از دیدن آن عاجز هستند، بنابراین صحنه هایی که در حالت طبیعی ممکن است خسته کننده و فاقد ارزش عکاسی به نظر برسند در این عکاسی می توانند شگفت انگیز باشند. دلیل این امر این است که عکاسی مادون قرمز با عکاسی از طول موج هایی که ماورای قرمز طیف مرئی هستند کار می کند و به همین دلیل این عکس ها دارای یک حالت گرفته و سورئال هستند.
تجهیزات لازم
اگر شما واقعا می خواهید عکاسی مادون قرمز انجام دهید باید دوربین خود را عوض کنید. البته می توانید خودتان این کار را انجام دهید اما بهتر است کار را به یک حرفه ای بسپارید.
مزیت تعویض دوربین این است که در حالت عکاسی دستی، حتی در حساسیت های پایین نیز نیازی به استفاده از فیلتر نیست و به این ترتیب تعویض لنز و فوکوس کار ساده ای خواهد بود. البته برای کسانی که نمی خواهند برای همیشه عکس های مادون قرمز بگیرند می توانند فقط از فیلتر مادون قرمز استفاده کنند. اگر فیلتر مورد استفاده نور زیادی را از لنز عبور می دهد سعی کنید از یک فیلتر قوی تر استفاده کرده تا رسیدن امواج نور معمولی بیشتر به لنز را محدود کنید.
صرف نظر از دوربین و یا فیلتر مادون قرمز شما نیاز به یک سه پایه دارید زیرا در این حالت زمان نوردهی افزایش یافته و دیگر مناسب عکاسی با دست نیست. زمانی که صحبت از لنز است می توان گفت که برخی از لنز ها بهتر از بقیه هستند. به عنوان مثال بعضی از لنزهای عریض (واید) در این حالت لکه های روشنی را در عکس به جا می گذارند. این لکه ها در صورتی که از دیافراگم کوچک استفاده شود خود را بیشتر نشان می دهند. بنابراین اگر شما چندین لنز در اختیار دارید بهتر است همه آن ها را تست کرده و بهترین لنز را انتخاب کنید.
تکنیک
اگر شما از فیلتر مادون قرمز استفاده می کنید حتما به خاطر داشته باشید که تمام نور موجود باید از فیلتر عبور کرده و هیچ نوری از بغل وارد لنز نشود. در غیر این صورت باعث تابش های شدید در عکس شده و آن ها را خراب می کنند.
از آنجایی که این فیلتر کاملا تاریک است بنابراین وقتی آن را روی دوربین نصب می کنید دیگر نمی توانید فوکوس و ترکیب بندی را به درستی انجام دهید پس حتما قبل از بستن فیلتر روی لنز دوربین، تنظیمات فوکوس و ترکیب بندی را انجام دهید.
در هر صورت، مزیت دوربین دیجیتال این است که شما می توانید نتیجه را روی نمایشگر مشاهده کنید بنابراین به راحتی می توانید تمام اشتباهات خود را در تنظیمات اصلاح کنید.
همیشه با فرمت RAW عکاسی کنید زیرا با استفاده از این فرمت، عکس های سیاه و سفید بهتری پس از عکاسی به وجود می آیند. همچنین تراز سفیدی (white balance) را با قرار دادن یک کاغذ سفید در صحنه، کارت سفید عکاسی، تنظیم کنید. در واقع برای نوردهی بایستی تنظیمات را از روی هیستوگرام و نه از روی تصویر دیده شده از چشمی دوربین انجام دهید.
عکاسی مادون قرمز در روزهای آفتابی بسیار مناسب است. عکاسی از مناظری که خورشید از پشت به آن ها می تابد نیز نمونه های جالبی هستند، به خصوص اگر هنگام گرفتن این عکس ها در کنار آب باشید.
درختان سوژه های خوبی هستند زیرا برگ های روشن درختان در عکس های مادون قرمز، سفید شده و یک کنتراست جالب با آسمان تیره بالای سر ایجاد می کنند.
شما می توانید عکس های پرتره گرفته و تاثیر این عکاسی را روی براق کردن پوست مشاهده کنید. حتی می توانید از اشیایی استفاده کنید که نور مادون قرمز را منعکس نمی کنند و به این ترتیب به عکس های خود جلوه بیشتری دهید.
از عکاسی گل ها خودداری کنید چون به طور کلی در زیر نور مادون قرمز، حالت زنده بودن را از دست داده و کاملا بی جان به نظر می رسند. در هر حال، این عکاسی کاملا بر پایه تجربه است چون همان طور که در ابتدا گفتیم صحنه های معمولی می توانند با این عکاسی کاملا شگفت انگیز به نظر برسند.
جمع بندی
فیلترهای عکاسی به عکس های شما جلوه داده و حال و هوای آن ها را تغییر می دهند. شما می توانید جلوه های مشابهی را با امکانات وسیع فوتوشاپ (یا نرم افزار های ویرایش تصویر دیگر) به عکستان بدهید. اما هنگام استفاده از فیلتر می توانید فورا تغییر را درون نمایاب دوربین خود لمس کنید. تاثیرات این فیلترها در حالت عکاسی سیاه و سفید بیشتر قابل ملاحظه بوده و تاثیرات دراماتیک تری روی عکس می گذارند. به عنوان ابزار هر عکاس، تمرین و تجربه کلید گسترش توانایی های ذهن خلاق شماست.
منبع: lenzak
