طرز صحیح در دست گرفتن دوربین عکاسی و ثابت نگهداشتن آن از مهارت هایی است که بایستی هر عکاس از ابتدای راه فرا گیرد. یکی از مشکلاتی که بطور شایع برای عکاسان جوان و تازه کار پیش می آید، وجود ضعف در گرفتن عکس های شارپ و با وضوح بالاست. بسیاری از آنها فکر می کنند علت تار شدن عکس، وجود مشکل در دوربین عکاسی یا لنز است، درحالیکه در اغلب موارد ناشی از تکنیک ضعیف در نحوه نگهداشتن و در دست گرفتن صحیح دوربین می باشد.
همانطور که می دانید تشکیل تصویر در نتیجه ثبت نورهایی است که به دوربین وارد می شود و اگر در هنگام عکاسی دست عکاس لرزش داشته باشد، وضوح تصویر کاهش خواهد یافت. گاهی اوقات بعضی افراد تازه کار برای خرید دوربین و لنزهای گرانقیمت و با کیفیت بالا مبالغ بسیار زیادی هزینه می کنند تا بتوانند بیشترین وضوح را در عکاسی داشته باشند، ولی به علت عدم مهارت کافی در استفاده صحیح از آنها به نتایج مطلوبی دست نمی یابند. یادگیری نحوه صحیح در دست گرفتن دوربین و ثابت نگهداشتن آن یکی از مهارت های لازم برای هر عکاس می باشد.
نگهداشتن صحیح دوربین عکاسی در دست دارای مزایای زیادی است که به تعدادی از آنها اشاره می شود:
- نگهداشتن صحیح دوربین در هنگام عکاسی و فشاردادن دکمه شاتر با کم کردن لرزش دست همراه است و باعث می شود وضوح و شارپی تصویر در اثر حرکات جزئی دوربین از بین نرود.
- در صورتیکه دوربین بطور صحیح در دست گرفته نشود، خطر افتادن دوربین و صدمه به آن افزایش خواهد یافت.
- وقتی دوربین عکاسی به شکل مناسبی در دست قرار گیرد، دسترسی سریع و آسان به دکمه های کنترل کننده و لنز دوربین بهتر صورت می گیرد و دوربین راحت تر کنترل می شود.
- با ایجاد تسلط بیشتر بر نگهداشتن دوربین، دید بهتری در منظره یاب دوربین مهیا می گردد و قاب بندی بهتری برای تصویر انجام می شود. کج شدن خط افق و حذف کناره های سوژه در لبه های کادر عکس از شایعترین اشکالات کادربندی است که معمولا در هنگام ثابت نبودن موقعیت دوربین و عدم تسلط عکاس بر منظره یاب دوربین اتفاق می افتد.
قرار گیری دوربین عکاسی در جلوی صورت
هنگامی که از داخل منظره یاب دوربین (Viewfinder) نگاه می کنید و دکمه شاتر را فشار می دهید، باید لبه منظره یاب بر روی برجستگی ابرو قرار گیرد. خیلی از عکاسان با نزدیک کردن دوربین به صورت و مقداری چرخش صورت ، قسمتی از دوربین را که در زیر منظره یاب قرار گرفته است، به سطح گونه خود تکیه می دهند.
روش گرفتن دوربین عکاسی در دست
عموم دوربین های عکاسی خصوصا انواع DSLR طوری طراحی شده اند که توسط انگشتان دست راست گرفته شوند. سه انگشت در جلو دوربین، انگشت شست در پشت دوربین و انگشت اشاره بر روی دکمه شاتر قرار می گیرد بطوریکه بتواند در هنگام عکاسی دکمه شاتر را به آرامی بفشارد. عکاس باید دکمه شاتر را طوری فشار دهد که موجب جابجایی و حرکت دوربین نشود. عکاسان تازه کار برای بدست آوردن این مهارت نیاز به تمرین خواهند داشت. لازم است دقت شود برای فشردن دکمه شاتر، فقط انگشت اشاره حرکت کند و مچ دست بطور همزمان حرکت نداشته باشد.
وقتی که دوربین بطور صحیح با دست راست گرفته شد، موقعیت قرار گیری دست چپ به این صورت است که در ناحیه زیر لنز دوربین قرار می گیرد تا به تعادل آن کمک کند و برای تحمل وزن دوربین نقش کمکی داشته باشد. البته تنه دوربین با دست راست گرفته شده است و وزن دوربین نباید کاملا بر روی دست چپ قرار گیرد. فوکوس کردن یا زوم کردن لنز به صورت دستی توسط انگشتان دست چپ انجام می شود.
پس از اینکه دست راست و دست چپ در موقعیت درست قرار گرفتند، نوبت به آرنج ها می رسد که بایستی حتی الامکان نزدیک به بدن و چسبیده به آن قرار گیرند تا دوربین بیشترین ثبات را در دستان فرد داشته باشد.
نگهداشتن دوربین عکاسی در حالت افقی
وقتی دوربین را در حالت افقی نگه داشته اید، برای ثبات بیشتر دوربین بهتر استآرنج های هر دو دست را به بدن خود بچسبانید. این حالت ممکن است خیلی خوشایند نباشد ولی در مواقع نور کم و یا در وضعیتی که سرعت شاتر پایین است روی ثبات دوربین بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
قرار گیری موقعیت پاها بر روی زمین باید طوری باشد که تعادل بدن به خوبی حفظ شود. بهتر است فاصله پاها از هم به اندازه عرض شانه باشد و پاها کمی با هم زاویه داشته باشند و یک پا کمی جلوتر از پای دیگر قرار داده شود. به عبارت دیگر یک پا جلو، یک پا عقب و بدن در وسط قرار گیرد تا حالت ثابت و استواری پیدا کند. طرز قرارگیری بدن عکاس در هنگام عکاسی بسیار شبیه به حالتی است که افراد در هنگام تیراندازی به خود می گیرند.
در هنگام عکاسی لازم است که عکاس از خم شدن به جلو و عقب خودداری کند و بدن خود را برای بهترین وضعیت، بطور مستقیم نگه دارد.
نگهداشتن دوربین عکاسی در حالت عمودی
روش صحیح برای عمودی نگهداشتن دوربین عکاسی به این صورت است که دست راست عکاس در حالیکه دوربین را گرفته است، از ناحیه آرنج از بدن دور می شود. در این وضعیت، دست راست نسبت به خود عکاس برخلاف عقربه های ساعت می چرخد و در موقعیتی بالاتر از موقعیت دوربین قرار می گیرد. دست چپ در زیر لنز و در موقعیت پایین نسبت به دوربین قرار داده می شود و آرنج دست چپ همزمان به بدن می چسبد. موقعیت دست چپ در هر دو وضعیت قرارگیری افقی و عمودی دوربین، به یک شکل است و نقش حمایتی خود را ایفا می نماید.
اشتباه رایجی که برخی افراد تازه کار در هنگام عمودی گرفتن دوربین مرتکب می شوند، بالا بردن دست چپ به جای دست راست است. در این وضعیت، کنترل عکاس بر روی دوربین، منظره یاب، دکمه های کنترلی و لنز به حداقل می رسد و شرایط نامطلوبی ایجاد می گردد. با تمرین زیاد می توان نحوه درست گرفتن عمودی دوربین را به یک مهارت تبدیل نمود تا بدون نیاز به فکر کردن، همواره بطور صحیح انجام پذیرد.
در دوربین هایی که به آنها گریپ باتری (Battery Grip) متصل شده است، به علت وجود دکمه شاتر بر روی گریپ، موقعیت دست و بدن عکاس در هنگامی که در وضعیت عمودی عکاسی می کند همانند وضعیتی است که عکاس در حالت افقی دوربین را در دست می گیرد و دیگر نیازی به بالا بردن دست راست نمی باشد.
نگهداشتن دوربین عکاسی در موقعیت های مختلف بدن
گاهی عکاسی در وضعیت ایستاده امکان پذیر نیست و یا برای ایجاد زوایای مختلف لازم است عکاس به صورت نشسته و یا حتی خوابیده اقدام به عکاسی کند. در ادامه به تعدادی از این موقعیت های مختلف اشاره می شود:
عکاسی در وضعیت نشسته
در وضعیت نشسته بهتر است موقعیت بدن طوری باشد که دست چپ برای دوربین حالت تکیه گاه داشته باشد. این کار با قرار دادن آرنج بر روی ناحیه ران امکان پذیر است.
عکاسی در وضعیت نشسته به چندین روش انجام می شود. در یک روش، عکاس بر روی پاهایش طوری می نشیند که زانوی پای راست بر روی زمین قرار می گیرد (یا نزدیک به سطح زمین) و آرنج دست چپ بر روی ناحیه زانوی چپ تکیه می کند تا دوربین در وضعیت بی حرکت و ثابت باقی بماند. البته بهتر است برای اینکه به زانو فشار زیادی وارد نشود، آرنج در قسمت عقب تر از ناحیه زانو بر روی ران تکیه نماید.
در روش دیگر ، عکاس بر روی زمین می نشیند و پاهایش را خم کرده و حالتی شبیه به سه پایه به خود می گیرد. در این حالت نیز از زانوها به عنوان تکیه گاه آرنج استفاده می شود. البته می توان اصطلاحا به صورت چهار زانو نیز نشست. در این حالت نیز زانوها حکم تکیه گاه را خواهند داشت.
عکاسی در وضعیت خوابیده بر روی زمین
در این حالت فرد از سطح شکم بر روی زمین می خوابد و آرنج هایش را شبیه یک سه پایه بر روی زمین قرار می دهد. بایستی فاصله آرنج ها از هم در حدود عرض شانه باشد. دقت کنید اگر آرنج ها نسبت به هم بیش از حد فاصله داشته باشند موجب بی ثباتی دستها و دوربین خواهد شد.
در حالت خوابیده دوربین عکاسی طوری در دست قرار می گیرد که دست چپ در زیر لنز باشد. وضعیت خوابیده خصوصا برای مواردی که می خواهیم از زاویه پایین نسبت به سوژه عکاسی کنیم مناسب می باشد.
عکاسی در سایر وضعیت ها
وضعیت های دیگری نیز برای نگهداشتن دوربین توسط عکاسان مورد استفاده قرار می گیرد که ممکن است کمتر شایع باشند. به عنوان مثال وضعیتی که در تصویر زیر نشان داده شده است در مواقعی که از لنزهای بزرگ استفاده می شود بکار می رود.
ثابت کردن دوربین بدون استفاده از سه پایه
در مواقعی که سرعت شاتر پایین است و سه پایه در دسترس نمی باشد بهتر است محل یا چیزی را برای تکیه دادن در نظر گرفت تا از حرکت و تکان خوردن دوربین در حین عکاسی جلوگیری شود. اگر عکاس در حالت ایستاده است می تواند با تکیه بدن به دیوار یا جسم ثابتی مثل تنه یک درخت، به بی حرکت کردن دوربین کمک کند.
روش های دیگری نیز برای ثابت نگه داشتن دوربین عکاسی وجود دارد مثلا می توان با تکیه دادن دست ها به دیوار یا یک جسم ثابت، دوربین را بی حرکت کرده و سپس اقدام به عکاسی نمود.
کنترل تنفس در هنگام فشردن دکمه شاتر
در هنگام عکاسی برای کاهش لرزش بدن بهتر است عمل تنفس کنترل شود. ابتدا فرد یک نفس عمیق کشیده (دم) و آن را حبس می کند ، سپس دکمه شاتر را فشار می دهد و در ادامه عمل بازدم صورت می پذیرد. البته روش دیگر، انجام برعکس آن است. یعنی ابتدا نفس بیرون داده می شود (بازدم) و پس از فشردن شاتر، نفس کشیده می شود (دم). به این نکته توجه کنید که برای کنترل تنفس، در نهایت هر فرد روش اختصاصی خود را انتخاب می کند.
با فراگیری نحوه صحیح در دست گرفتن دوربین و تمرین کافی می توانید این مهارت را به یک عادت دائمی در هنگام عکاسی تبدیل کنید و بیشترین کنترل را بر ابزار خود بدست آورید.
منبع: لنزک، تک‌لنز نویسنده: امیر دولتیاری
