آشنایی با حالت ها و انواع فوکوس خودکار در دوربین های عکاسی DSLR نیکون - قسمت دوم

موقعیت:

دنیای عکاسی با استودیو گلامور

مقالات آموزشی

دانش تجربی عکاسی

در قسمت قبل حالات مختلف فوکوس خودکار دوربین‌های DSLR را بررسی نموده و به طور کلی کاربرد آنها را بیان نمودیم. اکنون میخواهیم تا به صورت دقیق تری آنها را بررسی نماییم و کاربرد هر یک را بیان کنیم.

2-3) فوکوس خودکار منطقه‌ای – خودکار

این حالت که در دوربین‌های شرکت نیکون با نام Auto-Area AF شناخته می‌شود، از متد و روش دوربین‌های point and shoot به منظور انجام عمل فوکوس استفاده می‌کند. در حقیقت بسته به موضوعی و یا سوژه‌ای که می‌خواهید از آن عکاسی کنید، دوربین، فوکوس مورد نظر شما را به طور خودکار تنظیم خواهد کرد. البته باید این مورد را نیز ذکر کرد که ساز و کار انجام این حالت بسیار پیچیده بوده و در نهایت باید گفت که سیستم فوکوس خودکار دوربین به طور خودکار به ارزیابی تصاویر پرداخته و رنگ پوست انسان را (با ارزیابی اطلاعات مربوط به رنگ خاص پوست فرد و همچنین استفاده از الگوریتم‌های موجود در زمینه تشخیص صورت افراد) در داخل کادر عکس تشخیص می‌دهد و در ادامه بر روی صورت فرد فوکوس می‌کند. اگر هم تعداد زیادی از افراد توسط دوربین شناسایی شده باشند، نزدیکترین فرد به دوربین تحت فوکوس دستگاه قرار خواهد گرفت. همچنین اگر دوربین رنگ پوست هیچ فردی را تشخیص ندهد، به طور معمول بر روی نزدیکترین و بزرگترین جسم موجود در صحنه یا کادر عکس فوکوس خواهد کرد. علاوه بر آن اگر در حال عکاسی در حالت Single Area یا AF-S هستید، و در ادامه، مود Auto-Area AF را انتخاب می‌کنید، در این حالت و برای مدت زمانی کوتاه (برای چند ثانیه) دوربین، نقاط فوکوس برگزیده شده خود را برای شما به نمایش می‌گذارد و به شما این امکان را خواهد داد که نقاط مورد نظر را مشاهده کرده و آنها را تایید کنید. البته در اکثر موارد، استفاده از این حالت توصیه نمی‌شود. زیرا در بخش‌های کنترل دستی فوکوس، عمل انجام فوکوس بر روی جسم با سرعت و دقت بیشتری انجام خواهد شد. اما زمانی که می‌بایست به سرعت بر روی فرد مورد نظر فوکوس کرده و زمان به منظور انتخاب حالات فوکوس و تنظیم نقاط مربوط به آنها وجود ندارد، و همچنین زمانی که در زوایای دشوار عکاسی قرار گرفته‌اید و یا هنگامی که در حال استفاده از مود Live View هستید، می‌توانید از ویژگی‌های این مود بهره ببرید.

2-4) فوکوس خودکار منطقه‌ای – چند نقطه‌ای یا گروهی

دوربین‌های DSLR جدید و حرفه‌ای کمپانی نیکون همانند دوربین‌های D500، D810 و D850 با حالت خاصی از سیستم فوکوس خودکار به نام  Group-area Autofocus، مورد رونمایی قرار گرفته‌اند. در مقایسه این حالت با سیستم فوکوس خودکار تک نقطه‌ای می‌بایست این طور توضیح را داد که حالت فوکوس خودکار چند نقطه‌ای یا گروهی، تعداد پنج نقطه از نقاط فوکوس خودکار دوربین را به حالت فعال در آورده و در واقع وظیفه آنها، دنبال کردن هر چه بهتر سوژه مورد نظر است. در حقیقت می‌توان گفت که این حالت به منظور فوکوس اولیه و سپس دنبال کردن یک سوژه در حال حرکت بسیار مناسب بوده و در مقایسه با حالات فوکوس خودکار تک نقطه‌ای و یا دینامیک، کار خود را بسیار بهتر و باکیفیت بیشتری انجام می‌دهد. حتی عملکرد این حالت تا آن حد بالاست که می‌تواند یک پرنده در حال پرواز در آسمان را زمانی که در حال حرکت به شکلی نامنظم است، دنبال کرده و آن را تعقیب کند. در چنین شرایطی است که ارزش این حالت بیشتر به چشم آمده و در حقیقت، عکاس شاهد نتایج بسیار بهتری از ثبت تصاویر در مقایسه با حالت دینامیک و دیگر حالات است. همچنین در این حالت، دقت فوکوس دوربین بسیار بالاتر بوده و با هر بار عکاسی و ثبت تصویر سوژه، عمل ثبات فوکوس با قدرت بیشتری انجام می‌شود.

اما هم اینک شاید سوال در این باشد که ساز و کار انجام این نوع فوکوس چگونه است؟ اساسا در هنگام استفاده از این حالت، در منظره‌یاب دوربین خود شاهد قرار گیری چهار نقطه در نزدیکی هم هستید که نقطه پنجم نیز درست در وسط آن نقاط قرار داشته و البته وجود آن از چشمان عکاس مخفی مانده است. همچنین این امکان نیز وجود خواهد داشت که کاربر این چهار نقطه را جابه‌جا کرده و آن را بر روی محل دلخواه خود قرار دهد. این مورد از طریق مدیریت کنترل‌های موجود در بخش پشتی بدنه دوربین تامین خواهد شد (البته پیشنهاد می‌شود که سوژه مورد نظر خود را در بخش میانی کادر عکس خود نگه دارید، زیرا در این حالت مجبور خواهید بود، پنج نقطه مورد نظر را در بخش میانی منظره‌یاب دوربین حرکت داده و به همین دلیل از نقاط فوکوس خودکار صلیبی که دارای دقت و عملکرد بسیار بهتر هستند، استفاده می‌شود). در هنگام انتخاب اولیه نقطه سوژه مورد نظر، فوکوس اولیه هر پنج نقطه به طور همزمان انجام خواهد شد و البته از بین این پنج نقطه، بخشی از سوژه که فاصله کمتری تا دوربین دارد، به عنوان نقطه فوکوس اصلی دوربین انتخاب خواهد شد. مسلما حالات مختلف فوکوس خودکار تا به اینجا، کمی گیج کننده بوده است. اما خب بهتر است بدانید که تمامی این حالات دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود بوده و هیچ کدام از آنها، کامل نیستند و در واقع نمی‌توان از یکی از آنها به منظور عکاسی در تمامی شرایط استفاده کرد. به همین دلیل می‌بایست تفاوت‌های آنها را با یکدیگر بدانیم تا بتوانیم در شرایط واقع شده در آن، از بهترین سیستم فوکوس در دسترس خود استفاده کنیم. بدین منظور باید گفت که ساز و کار سیستم فوکوس خودکار چند نقطه‌ای یا گروهی با حالت فوکوس خودکار دینامیک تفاوت دارد. همانطور که قبلا مشاهده کردید، در حالت فوکوس خودکار دینامیک و در دقیق‌ترین حالت آن که 9 نقطه به منظور انجام فوکوس انتخاب می‌شد، در حقیقت در ابتدا، یک نقطه به عنوان فوکوس اصلی سیستم دوربین برگزیده شده و سپس 8 نقطه دور آن را می‌گرفتند. در این حالت، اولویت فوکوس بر روی نقطه میانی بوده و در واقع، 8 نقطه اطراف، از اطلاعات فوکوس نقطه میانی پیروی می‌کردند. در این حالت اگر سوژه از نقطه میانی خارج می‌شد (به دلیل نداشتن میزان اختلاف کنتراست بین پیکسلی استاندارد و مناسب)، 8 نقطه دیگر وارد کار می‌شدند و به انجام عمل فوکوس بر روی سوژه کمک می‌کردند. در این حالت اگر سوژه مورد نظر از 8 نقطه انتخاب شده خارج می‌شدند، دیگر فوکوسی بر روی جسم مورد نظر انجام نمی‌شود و در واقع، سوژه از قلمرو فوکوس فرار کرده بود. اما در سیستم فوکوس خودکار چند نقطه‌ای، موضوع کمی متفاوت است و دوربین از پنج نقطه فوکوس موجود به طور همزمان استفاده کرده و در حقیقت، هیچ کدام از آنها بر دیگری اولویت خاصی ندارند. هر پنج نقطه سعی دارند که بر روی نزدیکترین سوژه موجود در بین خود فوکوس کرده و هر کدام از آنها از این ویژگی برخوردار بود، سیستم از عملکرد آن پیروی خواهد نمود.

استفاده از این حالت سیستم فوکوس خودکار در زمینه‌های عکاسی پرندگان و یا حیات وحش، دارای مزایای خاص خود است. البته پیشنهاد می‌شود از این حالت به منظور عکاسی در حیطه ورزش‌های گروهی و یا تیمی استفاده نشود (به دلیل قاعده فوکوس بر روی نزدیکترین سوژه). همان طور که در تصویر بالاتر دیده می‌شود، اگر قصد انجام عکاسی از گروهی از اسکیت بازان را داشته باشید و اگر بخواهید بر روی فرد نفر اول از جلو، تصویر واضحی را به ثبت برسانید، این حالت از فوکوس خودکار، عملکرد بسیار شگفت آوری را از خود بر جای خواهد گذاشت. زیرا در این حالت به طور خودکار بر روی نزدیکترین سوژه فوکوس می‌شود. مثال بهتر دیگری که می‌توان به آن اشاره نمود، همانند تصویر بالا، استفاده از این حالت در عکاسی از یک پرنده در حالت سکون است که بر روی شاخه‌ای ایستاده و در حال استراحت است. اگر موقعیت عکاس طوری باشد که در روبه‌رو و یا کمی بالاتر از سوژه مورد نظر قرار گرفته باشد (چون اگر زیر آن قرار گرفته باشد، فوکوس بر روی نزدیکترین سوژه، یعنی شاخه درخت خواهد بود)، با ثبت تصویر از جسم مورد نظر، تصویر پس‌زمینه آن به طور کامل محو خواهد شد. در همین موقعیت، اگر بخواهید از حالت فوکوس خودکار دینامیک استفاده کنید، ابتدا می‌بایست فوکوس اولیه خود بر روی سوژه مورد نظر را انتخاب کنید. بعد از انتخاب نقطه اولیه، سیستم فوکوس خودکار دوربین سعی خواهد کرد که بر روی نقطه مورد نظر فوکوس کند. اگر تک نقطه‌ای که در ابتدا انتخاب می‌شود، طوری باشد که بر روی همین پرنده فوکوس کرده باشد، دوربین اطلاعات کنتراست بدن آن را به سیستم ارائه خواهد داد و فوکوس به بهترین شکل بر روی پرنده انجام خواهد شد. اما زمانی که با تکان خوردن ناگهانی پرنده، در انتخاب آن نقطه اولیه دچار اشتباه شده و تک نقطه فوکوس اولیه بر روی تصویر پس‌زمینه آن تنظیم شود، تصویر پرنده تار خواهد شد. این در حالی است که در حالت چند نقطه‌ای این طور نبوده و اگر مطمئن هستید که جسم مورد نظر شما، نزدیکترین سوژه در جلوی لنز دوربین در میان آن پنج نقطه انتخاب شده است، می‌بایست در صورت وجود این حالت، به منظور ثبت تصاویر باکیفیت‌تر حتما از این حالت استفاده کنید. مسلما استفاده از سیستم فوکوس خودکار در هنگام عکاسی از سوژه‌های کوچک اندام، چالش برانگیز خواهد بود. البته زمانی که در حالت عکاسی از سوژه پرنده ایستاده بر روی شاخه درخت هستید، می‌بایست مواظب دیگر شاخه‌های درخت موجود در بین دوربین و پرنده که در حال حرکت و تکان خوردن هستند، نیز باشید. در حقیقت در زمینه استفاده از حالت دینامیک، حساس‌ترین مرحله مربوط به انتخاب تک نقطه فوکوس اولیه دوربین است. پس بهتر است در هنگام استفاده از این مود، هر چه زودتر بر روی جسم مورد نظر خود فوکوس کرده و سپس می‌توانید براحتی آن را تعقیب کنید و یا از آن عکاسی کنید. این موضوع زمانی اهمیت می‌یابد که پرنده بر روی شاخه به صورت ساکن قرار گرفته است و می‌بایست قبل از به پرواز در آمدن ناگهانی آن، فوکوس بر روی سوژه انجام شود.

همان طور که در بخش‌های پیشین به آن اشاره شد، در حالت فوکوس خودکار چند نقطه‌ای، هیچ اولویت خاصی به پنج نقطه فوکوس داده نمی‌شود و در واقع، هر پنج نقطه به طور همزمان به عمل فوکوس خودکار اقدام می‌کنند. همان طور که در تصویر قبلی دیده می‌شد، در حالت فوکوس خودکار چند نقطه‌ای، اگر حتی یکی از پنج نقطه فوکوس مزبور، بر روی پرنده باشد و بقیه موارد بر روی تصویر پس‌زمینه قرار گرفته باشند، به دلیل نزدیکتر بودن پرنده نسبت به تصویر پس زمینه خود، فوکوس بر روی پرنده قرار تنظیم خواهد شد. زمانی که پنج نقطه فوکوس به صورت اولیه بر روی سوژه مورد نظر قرار گرفت و فوکوس تنظیم شده مورد تایید عکاس فرار گرفت، سیستم فوکوس خودکار چند نقطه‌ای وارد عمل شده و از این به بعد به تعقیب سوژه مورد نظر خواهد پرداخت (حتی اگر یک نقطه از پنج نقطه فوکوس هم بر روی سوژه مورد نظر قرار گرفته باشد). البته بهتر است بدانید که اگر سوژه مورد نظر شما دارای سرعت بسیار زیادی بوده و طوری باشد که نتوانید آن را دنبال کرد و در بین نقاط فوکوس خود قرار دهید، سرنوشتی همانند حالت دینامیک رخ خواهد داد و عمل فوکوس خودکار مختل خواهد شد. از نظر تجربی باید گفت که حالت فوکوس خودکار چند نقطه‌ای در زمینه تعقیب سوژه‌ها بسیار سریع است. اما به سختی می‌توان گفت که سرعت عملکرد آن به سیستم فوکوس 9 نقطه‌ای دینامیک می‌رسد. در حقیقت، سیستم فوکوس خودکار دینامیک در حالت 9 نقطه‌ای، کمی از حالت چند نقطه‌ای (و یا همان گروهی) سریعتر است.

همچنین لازم به ذکر است که در هنگام استفاده از سیستم فوکوس خودکار چند نقطه و زمانی که حالت عملکردی فوکوس بر روی AF-S (تک نقطه‌ای) قرار داشته باشد، دوربین به طور خودکار، صورت سوژه مورد نظر را شناسایی کرده و تک نقطه خود را بر روی چشم نزدیکترین فرد نسبت به دوربین، قرار می‌دهد. برای مثال اگر در حال عکاسی از فردی هستید که در بین درختان و شاخه و برگ آنها قرار دارد، در صورت استفاده از این قاعده، دوربین به جای تمرکز کردن بر روی نزدیک ترین شاخه از درخت، بر روی صورت فرد مورد نظر فوکوس خواهد کرد. البته و همچنین متاسفانه، ویژگی تشخیص خودکار صورت سوژه تنها در حالت عملکردی AF-S ممکن خواهد بود و برای مثال اگر می‌خواهید از گروهی از ورزشکاران که در حال حرکت کردن سریع به اطراف کادر تصویر هستند، عکاسی کنید، می‌بایست به منظور انجام این کار بر روی صورت سوژه مورد نظر خود (سوژه‌ای که در نزدیکترین فاصله نسبت به دوربین نیست) فوکوس دوربین را قفل کرده و سپس به تعقیب سوژه خود بپردازید. این در حالی است که قبلا گفته شد، سیستم فوکوس خودکار چند نقطه‌ای به منظور انجام این کار (فوکوس بر روی صورت سوژه بوسیله حالات فوکوس چند نقطه‌ای و AF-S) بر روی نزدیکترین (“صورت” در اینجا) سوژه خود فوکوس کرده و البته به دلیل دورتر بودن جسم مورد نظر، این امکان برای استفاده از فوکوس خودکار پند نقطه‌ای فراهم نخواهد بود. در نتیجه اگر با شرایط این چنینی مواجه شدید، بهترین جایگزین، استفاده از سیستم فوکوس خودکار دینامیک است.

در تصویر زیر که از وبسایت شرکت نیکون گرفته شده است، شاهد آرایش نقاط فوکوس خودکار دوربین D810 نیکون (دارای 51 نقطه فوکوس خودکار) در حالات و مدهای مختلف سیستم فوکوس خودکار ذکر شده هستید:

2-5) دیگر حالات فوکوس خودکار منطقه‌ای 

دوربین‌های DSLR پیشرفته‌ای که به بازارهای فروش آمده‌اند، دارای حالات فوکوس خودکار منطقه‌ای (AF-Area) اضافه‌ای بوده و قابلیت‌ها و امکانات بیشتری را در پیش روی کاربر خود قرار می‌دهند. حالات‌های Face-priority AF و Wide-area AF  و Normal-area AF به همراه
 Subject-tracking AF از جمله مودهای مورد استفاده در فیلمبرداری این گونه دوربین‌ها می‌باشند. این حالات فوکوس در اکثر دوربین‌های DSLR کمپانی نیکون که از قابلیت فیلمبرداری پشتیبانی می‌کنند، وجود دارد. البته به دلیل تغییر شکل و یا ساز و کار آنها در مدل‌های دوربین‌های مختلف یک شرکت و همچنین امکان تغییر متوالی آنها در آینده، این حالات را به طور جزئی بررسی نکرده و تنها به طور تیتروار به آنها اشاره می‌کنیم. برای مثال، دوربین‌های پیشرفته شرکت نیکون دارای مود دیگری بنام  AF-S Singl نیز بوده که با استفاده از این حالت می‌توانید به تنظیم دقیقتر نقطه فوکوس انتخاب شده بپردازید (در حقیقت در این حالت، سیستم فوکوس خودکار دوربین بر روی قسمت میانی نقطه فوکوس انتخاب شده به منظور انجام عمل فوکوس دقیقتر در ثبت عکس از تصاویر بسیار ریز، تمرکز خواهد کرد). این دسته از حالات جدید فوکوس خودکار، اکثر در دوربین‌های جدید این کمپانی مانند دوربین D7200 و D7500 قابل مشاهده است.

سیستم فوکوس خودکار AF-S Singl در دوربین نیکون D7200

2-6) شرایط استفاده از حالت‌های مختلف فوکوس خودکار AF-Area

احتمالا تا به اینجای کار و با مشاهده و خواندن مودها و حالت‌های مختلف فوکوس خودکار در دوربین‌های DSLR، با کمی سردرگمی و آشفتگی روبه‌رو شده‌اید. اما مسلما از خود می‌پرسید که چرا می‌بایست در مورد زمان و چرایی استفاده از مودهای مختلف سیستم فوکوس خودکار آشنایی داشته باشید. در جواب باید گفت که دلیل این موضوع این است که هر کدام از حالت‌های عملکردی فوکوس خودکار در هنگام قرار گیری در کنار یکی از مودهای AF-Area، شرایطی بسیار متفاوتی را در پیش روی عکاس قرار می‌دهد و در واقع به همین دلیل، دانستن حالت ترکیبی این دو بخش برای عکاسی در شرایط خاص برای هر عکاسی، بسیار حیاتی و مفید می‌باشد. در جدول که در بخش زیر تهیه شده است، حالت‌های مختلف فوکوس خودکار دوربین‌های DSLR کمپانی نیکون با مودهای AF-Area این دوربین‌های ترکیب شده و نتیجه آن به نمایش گذاشته شده است:

قسمت اول: آشنایی با انواع فکوس خودکار در دوربین های عکاسی نیکون 

قسمت دوم: آشنایی با انواع فکوس خودکار در دوربین های عکاسی نیکون